अमित कामतकर

सध्या संपूर्ण भारत भर चर्चेत असलेला विषय म्हणजे डिजिटल इंडिया , कॅश लेस इंडिया !! कॅश लेस इंडिया होणे हेतू भारत सरकार विविध पावले उचलत आहे. त्या अनुषंगाने लोकांमध्ये जागृती होणे देखील आवश्यक आहे. त्या आधारे कॅशलेस कडे पावले उचलली जातील देखील !! डिजिटल इंडिया या योजनेत सरकार व नागरिक दोघेही ऑनलाइन होणार आहेत. डिजिटल इंडिया हि संकल्पना सर्व भारतीयांच्या सहभागाशिवाय पूर्ण होवू शकत नाही याची सुरुवात आधार कार्डापासून झालेली आहेच. तुमच्याकडे आधार कार्ड असेल तर तुम्ही डिजिटल इंडिया या संकल्पनेतील एक पल्ला पार केला असे मी मानतो. तुम्ही तुमच्या कडील सर्व महत्वाची कागद पत्रे डिजिटल लॉकर (बँकामध्ये ज्याप्रमाणे लॉकर्स असतात त्याप्रमाणेच) मध्ये ठेवू शकता. शासकीय/ निमशासकीय यंत्रणेत तुम्हास रोजगारासाठी अर्ज करायचा असल्यास तुम्हास लागणारी सर्व कागदपत्र (शैक्षणिक,मालमत्ता कागदपत्र) ह्या डिजिटल लॉकर मध्ये ठेवून तुमच्या अर्जा सोबत ऑनलाइन जोडता येतील व त्यावर तुम्ही ई-साईन करू शकाल. अर्जा सोबत जोडायच्या प्रति देखील साक्षांकित,सत्यप्रत(true copies) करण्याची गरज आता राहणार नाही. त्यामुळे डिजिटल लॉकर

रु.५०० व रु.१००० च्या नोटांवर केंद्र सरकारने बंदी घातल्यानंतर व्यवहार करणे कठीण झाले, असा अनुभव बऱ्याच मंडळीना आला असेल. लाइट बिल, फोन बिल, भरायचे कसे ? कारण पैसे बँकेच्या   खात्यात भरायचे आणि काढायचे असतील तर रांगाच रांगा... या रांगेत उभे रहायला काही पर्याय आहे का अस सृष्टी आदित्यला विचारत होती. यावर आदित्य लागलीच म्हणाला, “अग सृष्टी, ऑनलाइन बिल भर ना !” तुझ्या बँकेच्या खात्यात पैसे आहेत ना आणि तुझ्या खात्यास इंटरनेट बँकिंग सुविधा आहे तर मग तू ऑनलाइन पेमेंट का करत नाहीस ? सृष्टी म्हणाली, “मला ऑनलाइन पेमेंट करता येत नाही. आदित्य ने लागलीच सुचविले चल मी तुला शिकवितो ऑनलाइन पेमेंट कस करायचं, आदित्य ने MS-CIT चे प्रशिक्षण घेतलेले असल्याने ऑनलाइन पेमेंट गेटवे कसा वापरायचा हे त्यास माहिती होते.           आदित्य ने लागलीच लॅपटॉप घेतला, इंटरनेट साठी मोडेम सुरु केला आणि सृष्टी ला सांगितल चल, आता ब्राऊजर (इंटरनेट एक्सप्लोरर, मोझीला फायरफोक्स, क्रोम ) सुरु कर.   या ब्राऊजर मध्ये तुला फोन बिल भरायचे असल्यास तशी कंपनीची वेबसाईट उघड. उदा.www.bsnl.com या वेब साईट वर “पे युवर बिल” नावाची लिंक

इंटरनेट मुळे जग खूप जवळ येत आहे.कोणतीही गोष्ट चुटकी सरशी (फक्त एका क्लिक वर) होते तेही घर बसल्या !! मग बँकेत पैसे ट्रान्स्फर करणे असो अथवा खरेदी करणे असो सगळ अगदी सहज !! इंटरनेट चा वाढता वापर आपल्याला आता नित्याचा झाला आहे पण ज्यावेळी आपण एखादा व्यवहार ऑनलाइन करतो त्यावेळी नक्की कोणती काळजी घ्यावी हे जर लक्षात ठेवले तर आपली फसवणूक होणार नाही. पण मग , काय व कोणत्या प्रकारची काळजी घ्यावी ? आज मी तुम्हाला दहा बाबी सांगणार आहे त्या तुम्ही ध्यानात ठेवल्या तर ऑनलाइन व्यवहार करणं सुरक्षित होईल. 1. वाय-फाय नेटवर्क वापर- आजकाल वाय-फाय हॉट-स्पॉट सहज उपलब्ध होतात. तुम्ही जेंव्हा तुमच्या स्मार्ट-फोन/लॅपटॉप वाय-फाय हॉट-स्पॉट ला कनेक्ट कराल तेंव्हा तो कोणाचा हॉट-स्पॉट आहे त्याचे नाव काय, तो ओळखीचा आहे का ? याची खातरजमा करा मगच कनेक्ट व्हा अन्यथा नको. 2. पासवर्ड- तुमचा पासवर्ड सहज ओळखता येवू नये असा सेट करा. 3. पासवर्ड चा पुन:वापर- पासवर्ड ठराविक अंतराळानंतर बदला आणि परत नवा पासवर्ड सेट करीत असताना पुन्हा तोच पासवर्ड ठेवणे टाळा. 4. ई-मेल क्लिक टाळा- विविध जाहिराती प्रसिद्धी साठी